از زمان شروع برنامه اول توسعه اقتصادی ، بحث خصوصی سازی و واگذاری شرکت ها به بخش خصوصی به عنوان اصلی ترین موضوع، فرا راه توسعه اقتصادی قرار گرفته است ؛ به عبارت دیگر پس از سال ها تجربه صاحبنظران و دست اندرکاران امور اقتصادی به این نتیجه رسیده اند که برای ایجاد کارایی در تولید باید بخش خصوصی با انگیزه سود و رقابت پا به میدان بگذارد تا بدان وسیله بسیاری از شرکت های دولتی از بن بست کاهش کارایی رهایی یابند و از آن رهگذر از منابع به نحو بهینه ای استفاده شود .
انجام هر عملی نیاز به ابزاری دارد که بتواند به نحو چشمگیری رسیدن به هدف را میّسر سازد . بورس اوراق بهادار و ابزاری که در آن وجود دارد از مهمترین اهرم های خصوصی سازی به شمار می روند . بورس اوراق بهادار کشورهای پیشرفته صنعتی مهمترین عامل تهیه منابع مالی برای تولید کنندگان قلمداد می شود . بورس تنها به عنوان یک محل برای داد و ستد اوراق بهادار تعریف نمی شود بلکه محلی است با ویژگی های خاص خود ؛ در این محل باید عواملی که باعث جذب نقدینگی و سوق آن به طرف تولید می شوند وجود داشته باشند . متأسفانه بورس اوراق بهادار تهران هنوز نتوانسته به عنوان یک بازار مالی مؤثر ، رسالت خود را انجام دهد؛ رسالتی که می تواند کمک شایانی به کاهش تورم کند . بورس تهران از مشکلات بسیاری رنج می برد : نبود اوراق بهادار متنّوع و تبدیل شدن بورس به بازار ثانویه ای که اغلب به داد و ستد اوراق بین سفته بازان می پردازد ، از جمله مشکلات مهم بورس تهران است . مهندسی مالی تخصصی است که می تواند در ایجاد تنوع اوراق بهادار کمک بسیار زیادی به بورس کند. ایجاد تنوع دراوراق بهادار بسیار حائز اهمیت است چرا که مردم دارای سلیقه ها و درجه ریسک پذیری متفاوتی هستند بسیارند افرادی که با خرید اوراق مشارکت از اینکه مثلاً سالیانه بیست درصد بازده ثابت به دست می آورند خوشحالند و بسیاری از افراد که درجه ریسک پذیری شان زیاد است به خرید سهام عادی روی می آورند . اما همچنین بسیارند افرادی که مابین این دو طیف قرار دارند ،به عنوان مثال تمایل دارند به عنوان مالکان شرکت قلمداد شوند اما در این حالت از سود ثابتی نیز بهره مند گردند . ( خریداران سهام ممتاز ). متأسفانه در بورس تهران می توان اوراق مشارکت و سهام عادی را مشاهده کرد و تنها افراد بسیار ریسک پذیر و بسیار ریسک گریز جذب آنجا می شوند و جایی برای افراد دیگر وجود ندارد از این رو بخش عظیمی از مردم و سرمایه گذاران از لیست مشتریان بورس حذف می شوند .
تاریخچه مهندسی مالی
اصطلاح مهندس مالی برای اولین بار به وسیله بانک های لندن در اواسط دهه 1980 به منظور
راه اندازی دپارتمان مدیریت ریسک به وجود آمد و شامل گروهی از متخصصان بود که هر کدام در زمینه ریسک شرکتی مهارت داشتند . این گروه ها یک نگرش استراتژی جدید برای مدیریت ریسک ارائه کردند و تمامی ریسک های مالی را که برای شرکت ها وجود داشت مورد آزمایش قرار دارند. وظایف اصلی آنها عبارت بود از :
1- شناخت ریسک
2- اندازه گیری ریسک
3- تعیین انواع نتایج مدیریت شرکت ها
همه موارد فوق مورد تجزیه و تحلیل قرار می گرفت و به موازات تکمیل این تجزیه و تحلیل ها گروه، مهارت های مهندسی مالی را روشن ساخت .
نقش مهندسی مالی
سه نقش اصلی مهندسان مالی عبارتند است از
1- به وجود آوردن بازار
2- ابداع
3- پیدا کردن وزنه ی قانونی
مهندسی مالی
سازندگان بازار معامله ای را ترتیب می دهند که نیازهای متشری را برآورده سازند و سپس بر اساس ایده مشتری به او فروش می کنند . یک معامله تنها زمانی بهترین است که با حداقل هزینه ، اهداف مشتری را تأمین کند .
منظور از ابداع این است که اوراق بهادار و فرآیندهای جدید معرفی شوند ، آنها اغلب روی اوراق جدید کار می کنند، اوراقی که نیازهای مشتری را برآورده سازد و مشتری در آن زمان بتواند با اوراق موجود نیاز خود را برآورده سازد. همچنین مهندسان مالی در پی یا فتن روزنه ای برای بهره برداری از قوانین موجود هستند مثلاً با استفاده از قوانین مالیاتی و آربیتراژ سعی می کنند سود را افزایش دهند مهندسان ملای موفق همیشه در تئوری های مالی با ریاضیات سر و کار دارند .
آنها خیلی سریع ایده ها را به چنگ می آورند و به آسانی اجزای ترکیب دهنده و آن را می یابند . سعی می کنند بسیار آزاد فکر کنند و از محصور شدن بپرهیزند . هم چنین سعی می کنند خلاق باشند هر گاه به آنان بگوئید که نمی توان فلان کار را انجام داد ، بلافاصله می پرسند : چرا ؟
ابزار مهندسان مالی
رشته مهندسی مالی مانند سایر رشته های مهندسی به ابزارنیاز دارد این ابزار را می توان به دو بخش مفهومی و فیزیکی تقسیم کرد در ابزار مفهومی امور مالی به مثابه یک سیستم در نظر گرفته می شود بسیاری از ابزارهای مفهومی بخشی از مدیریت مالی جدید به شمار می روند و بسیاری دیگر برای مطالعات سیستماتیک مهندسی مالی به کار می روند .
مثال هایی از ابزار مفهومی عبارتند از : تئوری ارزش ، ( تئوری پر تفولیو ) و
( تئوری مصونیت) ابزار فیزیکی شامل ابزهارها فرآیندهایی است که می توانند برخی از اهداف خاص را با یکدیگر پیوند دهند این ابزار شامل ( اوراق بهاددار با درآمد ثابت ) ،
( پیمان های آتی ) ، ( اختیارات خرید و فروش ) ، ( سوآپ ) و بسیاری از ابزارهای دیگر می شود .
حوزه فعالیت مهندسی مالی
مهندسی مالی با طراحی ،توسعه ، ابداع فرآیندها و ابزارهای و فرمول های پدید آورنده راه حل های مسائل مالی سروکار دارد . بنابراین ابداع و خلاقیت ، دو ابزار بسیار مهم در مهندسی مالی قلمداد می شوند . ابداع سوآپ اوراق بهادار سازمان های دولتی با پیشوانه اقساط ناشی از وام های رهنی ، اوراق قرضه بدون بهره و اوراق قرضه بنجل، همگی از فعالیت های مهندسی مالی به شمار می روند .
علاوه بر این مهندسی مالی نقش تغییر عقاید کهنه ی مالی و تبدیل آنها به عقاید نو را نیز بر عهده دارد.معرفی سوآپ و صندوق های مشترک سرمایه گذاری به شکلی جدید ازفعالیت های دیگر مهندسی مالی است . همچنین مهندسی مالی در حال ترکیب مدل ها و ابزارهای مالی به منظور پدید آوردن مدل ها و ابزار است؛ مثال هایی از فعالیت های بسیار مفید مهندسی مالی عبارتند از : استفاده از روش های موجود به منظور کاهش ریسک مالی شرکت ها ، کاهش هزینه تأمین مالی ، افزایش سود حسابداری و افزایش کارایی بازار .
حوزه فعالیت مهندسان مالی تنها به شرکت ها محدود نمی شود بسیاری از ابدعات مالی خلاق در سطح فردی نیز به وجود آمده است که گاهی با عنوان سطح مشتری معرفی می شوند در این ارتباط می توان از حساب های بازنشستگی فردی ، طرح های بازنشستگی انفرادی و انواع
بیمه های عمر نام برد.
از جنبه عملی ، مهندسان مالی ، فعالیت های گسترده ای دارند که شامل مدیریت مالی شرکت ها مدیریت پولی ، سرمایه گذاری و مدیریت ریسک می گردد .
در زمینه مدیریت مالی شرکت ها مهندسان مالی اغلب به منظور توسعه ابزارهای جدید برای اطمینان از تأمین مالی مورد نیاز شرکت های بزرگ ، به کار گرفته می شوند . طبیعت پیچیده تأمین مالی ایجاب می کند که از ابزارهای گوناگون با ترکیبی از آنها استفاده شود و این مهم میسر نمی شود به جز در سایه تخصص پیچیده مالی . از جمله فعالیت های دیگر مهندسان مالی در زمینه مدیریت مالی ، می توان به ادغام ، جذب ، تصاحب و خرید یک شرکت با استفاده از وام اشاره کرد .
مهندسان مالی در خلق اوراق بهادار جدید و اوراق مشتقه فعالیت های چشمگیری از خود نشان داده اند . آنها اشکال متنوعی از آربیتراژ و شبه آریبتراژ را پدید آورده اند که از حیث مکان و زمان ، ریسک ، تنگناهای قانونی و نرخ های مالیات می توانند برای شرکت بسیار سودمند واقع شوند . آربیتراژ مکان عبارتست ازاتصال بین بازار پیمان های آتی به نحوی که معاملات انجام شده در بازارهای آمریکا می توانند با معاملات انجام شده در بازارهای خارجی به گونه ای پایاپای شوند که از خاصیت معامله خنثی کننده استفاده گردد.
نظرات شما عزیزان:
|